كدام توزيع لينوكس را انتخاب كنيم�

[memar_kochoolooo]

يكي از سوالات مطرح براي كاربراني كه قصد كار باسيستم عامل لينوكس را دارند، انتخاب توزيع (Distribution) است و اينكه چرا انواع مختلفي از لينوكس وجود دارد و كداميك مناسب تر است؟ در اين مقاله فقط به معرفي اصول و مفاهيم توزيع هاي لينوكس و معرفي برخي از آنها مي پردازيم و مقايسه توزيع هاي مختلف را در مقاله اي جداگانه بررسي خواهيم كرد.

توزيع چيست؟
اصلا توزيع چيست؟ همان طور كه مي دانيد سيستم عامل لينوكس به خودي خود يك سيستم عامل آزاد و رايگان است. لينوكس را هر كس مي تواند جمع آوري كرده و به نام خودش به رايگان عرضه كرده و به فروش برساند. علت چيست؟ سيستم هاي لينوكس از بخش هاي بسيار زيادي تشكيل شده كه هر بخش آن توسط عده اي خاص توسعه مي يابد كه هر كدام در يك نقطه از جهان قرار دارند. مي گويند لينوكس مانند هواپيمايي است كه هر قسمت آن را در يك كشور ساخته اند. (البته اين نكته نقطه قوت آن به شمار مي رود. ) در صورتي كه شما به عنوان يك كاربر بخواهيد يك لينوكس داشته باشيد، بايد تمام اين قطعات را جداگانه جمع آوري كرده و پس از كامپايل استفاده نماييد.

درصدت كمي از مردم اين امكان و توانايي را دارند. بنابراين افراد و شركت هاي محدودي علاوه بر جمع آوري اين قطعات مجزا، براي مجموعه گردآوري شده توسط خود برنامه هايي نصب و مديريت نموده تا كاربران كار نصب و مديريت سيستم عامل به آساني انجام دهند. به اين مجموعه ها كه توسط افراد و شركت هاي مختلف گردآوري شده است، توزيع يا Distribution لينوكس مي گويند.

علت تنوع توزيع ها چيست؟
هر يك از توزيع هاي لينوكس داراي ويژگي هاي خاصي است كه آن را از توزيع ديگر متمايز مي كند. مثلا ممكن است نصب آنها با هم تفاوت داشته باشند (االبته اصول نصب همه لينوكس ها يكسان است) و يا ابزارهاي مديريت گرافيكي تهيه شده با هم متفاوت باشند و يا نسخه برنامه هايي كه با يك توزيع خاص ارائه مي شوند جديدتر يا قديمي تر باشند، محل فايل هاي پيكربندي آنها متفاوت باشد و يا ممكن است توزيع هايي براي امور خاصي مانند سرويس دهنده، ايستگاههاي كاري، كامپيوترهاي قديمي، مديريت شبكه طراحي شده باشند بنابراين هر فرد يا گروه خلاقي مي تواند توزيع مخصوص خود را ارائه نمايد.

مثلا برخي از توزيع ها براي نصب و پيكربندي آسان بهينه سازي شده اند. توزيع ها به دو صورت تجاري و رايگان ارائه مي شوند. يعني در ازاي دريافت برخي از آنها بايد پول پرداخت شود و برخي از آنها رايگان هستند. البته به هر حال شما در اكثر موارد قادريد تا يك توزيع لينوكس را چه رايگان و چه تجاري به تعداد نامحدود كپي و توزيع نماييد. اكثر توزيع هاي غير تجاري و برخي از توزيع هاي تجاري بصورت رايگان از سايت هاي مربوطه قابل دانلود هستند. در صورتي كه لينوكس را ياد بگيريد، مهم نيست از چه توزيعي استفاده كنيد. چون همه آنها ذاتا شبيه هم هستند و تمام اموري كه در يك توزيع انجام مي دهيد، در توزيع ديگر نيز قابل انجام خواهد بود (شايد به نحو ديگر). برخي از توزيع ها به دليل تغييرات و بهينه سازي در توزيع هاي ديگر ايجاد شده اند كه آنها توزيع هاي مبتني بر يك توزيع مي نامند. مثلا توزيع ليبرانت يك توزيع مبتني بر دبيان است. يا مثلا توزيع فارسي شبديكس يك توزيع مبتني بر كناپيكس است كه در آن امكانات فارسي اضافه شده است.

شما هم مي توانيد!
بله در صورتي كه لينوكس را كاملا يادگرفته باشيد و مقداري خلاقيت و برنامه نويسي بلد باشيد، قادر خواهيد بود تا توزيع خودتان را ايجاد كنيد. راهنماهاي بسياري در مورد ايجاد يك توزيع لينوكس منتشر شده است كه يكي از بهترين اين راهنماها، كتاب LFS يا Linux From Scratch نام دارد كه آن را مي توانيد از http://www.linuxformscratch مطالعه يا دانلود نماييد.

كدام توزيع؟
همانطوري كه در بالا اشاره كرديم، هر يك از توزيع ها داراي ويژگي هاي خاص خود هستند. به عنوان مثال مراحل نصب يك توزيع بسيار راحت است و توزيع ديگر از نظر پايداري و امنيت مطرح مي باشد.

انتخاب توزيع بستگي به شرايط زير دارد:

سطح علمي كاربر
مورد استفاده از لينوكس
ويژگي هاي توزيع
بازار

اكنون به بررسي يكايك اين شرايط مي پردازيم.

الف: سطح علمي كاربر: كاربراني كه داراي آشنايي كمتري با لينوكس هستند، جذب توزيع هاي مي شوند كه داراي ابزارهاي پيكربندي گرافيكي است كه آنها قادر مي سازد راحت تر سيستم شان را اداره و نصب نمايند. همچنين داراي نرم افزارهاي جديدي باشد كه به آنها حداكثر قابليت ها را ارائه نمايد. از توزيع هايي كه براي كاربران تازه كار بسيار مناسب هستند، مي توان زوزه (SuSE)، ردهت (RedHat)، مندريك (Mandrake)، ليندوز (Lindows)، ليكوريس (Lycoris)، مپيس (Mepis) و XandarOS را نام برد. كاربراني كه پيشرفته تر هستند و ابزارهاي پيكربندي گرافيكي برايشان مهم نبوده، كيفيت و سرعت سيستم برايشان مهم تر است جذب توزيع هاي حرفه اي مانند دبيان (Debian)، جنتو (Gentoo) و اسلاكور (Slackware) مي شوند. دبيان به سخت نصب شدن معروف بوده و اسلاكور هم هيچ ابزار پيكربندي گرافيكي ندارد. ولي در عوض هر دو اين توزيع ها بسيار با كيفيت و پايدار هستند.

ب: مورد استفاده از لينوكس: برخي از توزيع ها مخصوص نيازهاي خاصي طراحي شده اند. امروزه از اصلي ترين نيازها مي توان به سرويس دهنده ها و ايستگاه هاي كاري اشاره نمود.البته برخي از توزيع ها مانند «ردهت» و «دبيان» اين امكان را به شما مي دهند كه هنگام نصب، نوع مصرف آنها را تعيين كنيد و با توجه به انتخاب شما، نرم افزارهاي مربوط به آن نصب خواهند شد. برخي از توزيع تنها مخصوص يك نياز طراحي شده اند و داراي ابزارهاي مربوط به آن نياز مي باشند. مثلا لينوكس كناپيكس (Knoppix) كه يك توزيع روي ميزي است، تنها داراي ابزارهايي است كه براي كاربران روي ميزي كاربرد دارد و يا لينوكس SOL وظايفي دارد كه تنها به درد يك سرويس دهنده مي خورد.

ج: ويژگي هاي توزيع: برخي اوقات يك توزيع داراي ويژگي هاي است كه آن را براي براي استفاده قابل انتخاب مي سازد. مثلا لينوكس اورالوكس (Oralux) داراي امكانات مخصوص نابينايان مي باشد. مانند شناسايي صفحه نمايش هاي بريل و يا مرور صوتي وب و پست الكترونيك. ويا يك لينوكس ممكن است سخت افزارهاي خاصي را به خوبي پشتيباني نمايد. و يا ممكن است سرعت وكيفيت يك توزيع يا آساني استفاده از آن ملاك انتخاب قرار گيرد.

د: بازار: ممكن است موجود بودن يك توزيع در بازار و يا نبود آن ملاك انتخاب باشد. مثلا در ايران فراوان ترين توزيع لينوكس، توزيع ردهت است و به همين دليل برخي افراد و موسسات لينوكس را به نام ردهت مي شناسند.

بالاخره كدام را انتخاب كنيم؟ خوب، در بازار ايران در مورد انتخاب توزيع محدوديت هاي فراواني وجود دارد. با توجه به توزيع هاي موجود در بازار، براي مصارف گفته شده توزيع هاي مقابل آن توصيه مي شوند:

مصرف ميزكار (Desktop)، ايستگاه كاري، كاربران تازه كار: زوزه (SuSE)، ردهت (Redhat)، ليبرانت (Libranet)

مصرف ميزكار(Desktop)، ايستگاه كاري، كاربران حرفه اي: دبيان (Debian)، اسلاكور (Slackware)، ليبرانت (Libranet)

مصرف سرويس دهنده: دبيان (Debian)، ردهت (Redhat)

ديسك هاي زنده: كناپيكس (knoppix)، شبديكس (Shabdix)

توضيح اينكه ديسك هاي زنده، لينوكس هايي هستند كه كاملا از روي CD اجرا مي شوند و نيازي به نصب آنها روي هارد ديسك سيستم نمي باشد. اين ديسك ها براي مصارف آموزشي، عيب زدايي و نمايشي مناسب مي باشند.